چینبزرگترین اقتصاد آسیا و همینطور دومین اقتصاد بزرگ جهان است. رشد انقلابی اقتصاد جهانی چین و نقش برجسته آن در تجارت امروز جهان، توجه دیگر کشورها را نیز به خود جلب کرده است. این کشور در حال حاضر مصرف کننده نیمی‌از فولاد و زغال سنگ جهان و همچنین بزرگترین منبع گردشگرانبین المللی و یکی از سرمایه گذاران تأثیرگذار در کشورهای در حال توسعه از جنوب شرقی آسیا گرفته تا آفریقا وآمریکای لاتین است. شرکت‌های چند ملیتی نیز در این کشور سالانه میلیاردها دلار سود کسب می‌کنند. اما این کشور چگونه اینقدر سریع رشد کرد؟ آیا می‌تواند همچنان در حال رشد باشد؟ آیا می‌تواند مشکلاتی نظیر آسیب‌های زیست محیطی، بدهی‌ها و فساد شایع را حل نماید؟ تغییرات چین چه تأثیراتی بر سایر نقاط جهان دارد؟ پاسخ دادن به این گونه سوالات، بیشتر اقتصاددانان را به مطالعه در خصوص اقتصاد این کشور و نحوه رشد و شکوفایی آن علاقه مند کرده است. در این مقاله به مقدمه‌‌‌ای کوتاه در رابطه با اقتصاد چین و آنچه هر کس باید بداندمی‌پردازیم.
مقدمه‌‌‌ای بر اقتصاد چین
از اواخر دهه هفتاد قرن ۲۰ اقتصاد چینبه سرعت شروع به تغییر کرد و تا به امروز نیز در حال رشد بوده است. هم اکنون این کشور یک بازیگر اصلی در اقتصاد جهانی به شمار می‌آید و چنانچه که رشد کنونی اقتصادی آن ادامه یابد، از لحاظ اقتصادی، حتی می‌تواند به آمریکا یعنی بزرگترین اقتصاد جهان نیز برسد که در این صورت باید خود را برای مقابله با پی آمدهای سیاسی و اقتصادی این موضوع آماده سازد. طبق آخرین آمارهای منتشر شده میانگین رشد اقتصادی چیندر بازه زمانی سال‌های ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۹ معادل ۹.۳۹ درصد بوده که رکورد این رشد به سه ماهه نخست سال ۱۹۹۳بر می‌گردد. در این سال اقتصاد چین رشد خیره کننده ۱۵.۴ درصدی را تجربه کرده بود. کمترین رشد نیز مربوط به رشد ۳.۸ درصدی سه ماهه چهارم سال ۱۹۹۰ می‌شود. رشد سریع اقتصاد این کشور میزان تولید ناخالص داخلی چین را از حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۴ به ۱۳.۶ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۸ رسانده است. نیروی کار فعال این کشور شامل بیش از ۵۰ ٪ کشاورز، ۲۴٪ صنعتگر و ۲۶ ٪ کارمندان و بازرگانان می‌شود. با این وجود میلیون‌ها تن در کشور چین هنوز در فقر شدید زندگی می‌کنند و مشکلات زیربنایی نیز همچنان در چین ادامه دارد.
بازارهای مالی چین
بانک جهانی، وضعیت اقتصادی چین را مطلوب ارزیابی کرده و وضعیت اقتصاد کلان این کشور را با ثبات توصیف می‌کند. اما با وجود افزایش میزان تولید ناخالص داخلی چین، نرخ سرانه تولید اقتصادی این کشور باز هم بسیار پایین است و برای اینکه بتواند به سطح کشورهای توسعه یافته برسد هنوز راه زیادی مانده است. شایان ذکر است چین پس از آمریکا، دومین بازار بزرگ بورس را در جهان داراست. ارزش تقریبی بورس این کشور ۹.۵ تریلیون دلار است و حدود ۳۵۰۰ شرکت بسیار بزرگ در بورس‌های مختلف این کشور فعالیت می‌کنند.
نکاتی در خصوص روند جهانی شدن چین
از سال ۲۰۱۰ به بعد کشور چینروابط مالی خود با جهان را بسیار تقویت کرده است. برخی از خبرها نیز از آغاز کار بزرگ ترین بانک آمریکا یعنی جی پی مورگان برای عرضه اوراق چینی در سال ۲۰۲۰ خبر می‌دهند. گفتنی است یوان در سال ۲۰۱۶ توسط صندوق بین‌المللی پول به عنوان یکی از ارزهای جهانی به رسمیت شناخته شد و به همین ترتیب سهام شرکت‌های چینی نیز تا به امروز در بورس‌های اروپایی و وال استریت عرضه و معامله می‌شوند.
وضعیت تجاری چین با جهان
چین یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان و واردکنندگان جهان است و هم اکنون اولین شریک تجاریاتحادیه اروپا، استرالیا، امریکا، ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای دیگر محسوب می‌شود. صادرات کشور چین در سال ۲۰۱۹ حدود دو تریلیون و ۴۹۴ میلیارد دلار برآورد شده است. از سوی دیگر این کشور یکی از بزرگترین واردکنندگان جهانی نیز به شمار می‌آید به گونه‌‌‌ای که واردات این کشور در سال ۲۰۱۸ حدود دو تریلیون و ۱۳۵ میلیارد دلار بوده است.
چین؛ یکی از بزرگترین بازارهای مصرفی در جهان
کشور چین با جمعیت بالای یک میلیارد، یکی از بزرگ ترین بازارهای مصرفی در جهان را داراست. از این رو بسیاری از برندهای مطرح جهانی را به خود جذب کرده است. گزارشات منتشر شده در فایننشیال تایمز نشان می‌دهد که تنها در سال ۲۰۱۷، مصرف‌کنندگان چینی حدود ۴.۷ تریلیون دلار هزینه کرده اند که بیشتر از هر کشور دیگری در جهان بوده است.
صنایع اصلی چین
صنایع اصلی موجود در چین بسیار گسترده است و محصولات آهن و استیل، زغال سنگ، ماشین آلات، نفت و پتروشیمی، اسباب بازی، کفش و لوازم الکترونیکی را شامل می‌شود. برنج، گندم، سیب زمینی، ذرت، بادام زمینی، چای، ارزن، جو، کتان، ماهی و خوک نیز از فراورده‌های اصلی کشاورزی این کشور محسوب می‌شوند. چین در صادرات ماشین آلات، پوشاک، کفش، اسباب بازی، سوخت معدنی و مواد شیمیایی به جهان پیشتاز است و در عین حال برخی از ماشین آلات، مواد شیمیایی، آهن، استیل، سوخت معدنی و … را وارد می‌کند.
نگاهی به صنایع خدماتی چین
صنایع خدماتی چین پیشرفت قابل ملاحظه خود را از پایان دهه ۷۰ قرن ۲۰ به این طرف، تجربه کرده است. این پیشرفت در دو زمینه مورد توجه قرار می‌گیرد. در وهله اول دامنه صنایع خدماتی این کشور در یک روند ممتد پیشرفت کرده است. جالب است بدانید در سال ۲۰۰۳، با وجود تأثیرات منفی ناشی از شیوع سارس و بلایای خشکسالی و جاری شدن سیل، این صنایع همچنان توسعه سریعی داشته اند.
در وهله دوم نیز می‌توان گفت این صنایع به تدریج به یک کانال مهم اشتغال زایی در این کشور تبدیل شده اند. در حال حاضر، صنایع خدماتی با اصناف بیمه، اطلاع رسانی، حمل و نقل، غذایی، گردشگری، خرده فروشی، بانکداری، آگهی، قانون، محاسبه، مدیریت خدمات ساختمان و غیره در ارتباط است.
چالش‌های اقتصادی پیش روی چین
هم اکنون نرخ رشد اقتصادی چین به عنوان بزرگترین تولید‌کننده دنیا و همینطور دومین اقتصاد بزرگ دنیا به کمترین مقدار خود در ۲۵ سال گذشته رسیده است. شاخص بازار سهام این کشور نیز به خاطر آشفتگی بازار آن در چندین ماه اخیر شاهد افت زیادی بوده است. رشد اقتصادی چین پایین‌ترین نرخ خود را در طول سه دهه گذشته تجربه می‌کند و اکثر شرکت‌ها و کارخانه‌های کوچک و متوسط این کشور برای ادامه حیات خود با مشکل جدی رو به رو هستند. همچنین آخرین اخبار نشان می‌دهد که کل بدهی‌های کشور چین بالای ۳۰۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آن است. همزمان ساختار صادرات چین به آمریکا نیز در حال فروپاشی است. برخی کمپانی‌های بزرگ جهان نظیر گوگل و دل نیز تولیدات خود را در این کشور کاهش داده‌اند. با توجه به افت کنونی اقتصاد کشور چین باید ببینیم اقتصاددانان بزرگ این کشور در آینده چه راه حلی را برای مقابله با بحران‌های مذکور در پیش می‌گیرند.